به گزارش گلستان ما به نقل از قابوس نامه،  برخی از جوانان به مشتری‌ها ثابت سفره خانه های سنتی و قهوه خانه‌ها تبدیل شده و عده ای دیگر نیز جهت خالی نبودن عریضه هر از گاهی به بهانه تفریح دسته جمعی و در کنار یکدیگر بودن، در این اماکن حضور پیدا کرده و روبه مصرف قلیان می‌آورند.

امروزه قلیان آنچنان درجامعه ایران رواج پیدا کرده که در شادی ها و غم های ایرانیان حضوری جدی و همیشگی پیدا کرده است و از آن زمان به بعد مردم ایران با علم به اینکه قلیان برای بدن ضرر دارد آن را مورد استفاده قرار می دهند .

البته درسال های اخیر متاسفانه تنباکوی میوه ای با طعم های مختلف که کاملاً شیمیایی است درکشورمان رواج پیدا کرده و به گل سرسبد سفره خانه ها و قهوه خانه های سنتی مبدل گشته، تا جایی که مسئولان با توجه به تصویب قوانین مختلف و بسیج همگانی علیه قلیان درسال های گذشته نتوانستند با این ماده مخدر مبارزه کنند و دریک مبارزه ای مقطعی از گفته خود عقب نشینی کرده و حرف خود را پس گرفتند، چرا که جمع آوری قلیان از سفره خانه ها و قهوه خانه ها منجر به بیکاری هزاران نفر از کارکنان این اماکن می شد!

شاید ساختار جذاب قلیان و صدای ناشی از قل قل آن برای بسیاری از مصرف کنندگان آن جذاب باشد، برخی نیز از سنتی بودن قلیان و لزوم احیای این سنت سخن می‌گویند! با این حال نه تنها در کشور ما، بلکه در سرتاسر دنیا مصرف قلیان دوباره به نقطه اوج خود رسیده است و تولید کنندگان تنباکوهای میوه ای نیز از این طریق سود های کلانی به جیب خود زده‌اند. تا کنون در خصوص خطرات مصرف قلیان هشدارهای زیادی داده شده است از جمله این می توان به اختصار به موارد ذیل اشاره کرد:با مصرف قلیان بیش از ۶۰۰ ماده سمی و مهلک وارد ریه فرد مصرف کننده و اطرافیان خواهد شد.

مصرف یک نخ سیگار بین پانصد سی سی تا یک لیتر دود تولید می‌کند، اما استفاده یک بار از قلیان ده تا بیست لیتر دود تولید خواهد.

دود استنشاق شده از قلیان، نه تنها همه مواد سرطان‌زای دو سیگار را دارا است، بلکه مونوکسید کربن بیشتری هم دارد. مواد سمی قلیان نه تنها کمتر از سیگار نیست بلکه بعضی مواد خطرناک از جمله قیر یا دوده (سرطان زا)، مونواکسید کربن (آلاینده) و نیکوتین (ایجاد کننده وابستگی) موجود در دوده آن از سیگار بیشتر است(محمدی،مجله آن لاین جام جم،۹ خرداد ۹۲).نتایج بررسی هایی که در آزمایشگاه ملی فرانسه انجام شده و سازمان ضد دخانیات فرانسه(OFT)به آن استناد کرده است، مشخص کرده یک بار قلیان کشیدن به طور متوسط، معادل دود کردن ۷۰ نخ سیگار ضرر و زیان به فرد وارد می کند.

در آزمون های انجام شده به وسیله آزمایشگاه ملی فرانسه((LNE3  مقدار قطرات،نیکوتین و مونوکسیدکربن دود سیگار به عنوان پارامتر در تجزیه و تحلیل مورد اندازه گیری قرار گرفت.

بررسی ها نشان داد ۱ بار قلیان کشیدن به اندازه ۱۵ تا ۵۲ سیگار، مونوکسید کربن و نیز به اندازه ۷۲ تا ۱۰۲ سیگار، قطرات وارد بدن می کند و این ها یعنی خطر قلیان، چندین و چند برابر سیگار است. (سایت پزشکان بدون مرز،ژوئن ۲۰۱۳)

نیکوتین موجود در دود حاصله از مصرف قلیان همانند سایر مواد دخانی اعتیادآور بوده و مصرف متناوب آن ایجاد وابستگی میکند.

دود منتشره از قلیان حاوی مقادیر بی شماری مواد سمی است و به عنوان عامل اصلی بروز سرطان ریه، بیماری های قلبی عروقی و سایر بیماری ها شناخته شده است.

مصرف کنندگان قلیان در هر بار مصرف، دود بسیار زیادتری را در مقایسه با کشیدن یک نخ سیگار دریافت میکنند،‌ افراد سیگاری که به طور متداول ۸ تا ۱۲ نخ سیگار در روز مصرف میکنند، به طور متوسط با ۴۰ تا ۷۵ پوک که به مدت ۵ تا ۷ دقیقه طول می کشد حدود ۵/۰ تا ۶/۰ لیتر دود استنشاق می کنند.

از نظر میزان مواجهه و استنشاق دود، هر فرد مصرف کننده قلیان در هر وعده معادل ۱۰۰ نخ سیگار، دود دریافت می کند.

با وجود اینکه بخشی از نیکوتین موجود در دود قلیان در اثر عبور آب جدا میشود، میزان نیکوتین دریافتی در افراد مصرف کننده قلیان، به اندازه ای است که ایجاد وابستگی می کند.

بخشی از نیکوتین موجود در دود قلیان در اثر عبور آن از آب، مصرف کنندگان قلیان را با استنشاق مقادیر بسیار زیادتر دود جهت رسیدن به آستانه ارضاء وابستگی و در مواجهه با مقادیر زیادتر مواد شیمیایی سرطان زا و گازهای خطرناک همچون منواکسیدکربن قرار می دهد.

میزان گاز منواکسیدکربن، فلزات سنگین و ترکیبات شیمیایی سرطان زای منتشره از احتراق ذغال یا مواد ایجادکننده حرارت در قلیان در مقایسه با سیگار به مراتب بیشتر و اثرات سوء آن نیز، چه برای مصرف کنندگان و چه افراد در معرض دود تحمیلی، فراتر است.

بیماری‌های منتقله از طریق دهان و دستان آلوده در اثر استفاده مشترک از قلیان، همچون سل و هپاتیت قابل بررسی است(محمدی،مجله آن لاین جام جم،۹ خرداد ۹۲).

به گفته ی دبیر دوازدهمین کنگره انجمن علمی جراحان گوش و گلو و بینی و سر و گردن ایران بیماری حنجره در کشور به دلیل اعتیاد به تریاک و نیز مصرف سیگار و قلیان شایع شده است.

مصرف روز افزون سیگار و سایر مواد مخدر، سبب شیوع سرطان‌های دستگاه تنفس شده است.(خبر آن لاین،۳ شهریور ۸۸)

در صنعت تنباکو، مرغوب‌ترین آن در اختیار کارخانه های سیگار سازی قرار می‌گیرد و تفاله های تنباکو جهت قلیان مورد استفاده قرار می‌گیرد.

مصرف قلیان در اماکن سربسته مثل سفره خانه های سنتی یا قهوه خانه‌ها عوارض آن را دو چندان می‌کند و سلامت اطرافیان به ویژه کودکان و نوجوانان را در معرض خطر جدی قرار می‌دهد.

همچنین استفاده از قلیان به صورت مشترک خطر انتقال بیماری‌های عفونی را نیز در پی خواهد داشت.شواهدی وجود دارد که اعلام می‌کند قلیان می‌تواند میزان اسپرم را در مردان کاهش دهد.

کشیدن قلیان می‌تواند تحرک و طول ‌عمر اسپرم را کاهش داده و موجب تغییرات ژنتیکی شود که بر بچه تاثیر می‌گذارد. ازآنجاکه قلیان حاوی فلزات سنگینی چون آرسنیک، کروم، سرب و کبالت است، این‌ها موجب کاهش تولید اسپرم می‌شوند.

مصرف دخانیات و قلیان بر زنان باردار و مادران شیرده نیز تاثیر مخرب دارد بیشتـرین تاثیر سوءمصرف سیگار بر روی جنین، در سه ماهه دوم و سوم بارداری است، زیرا در این زمان اندام های جنین به تدریج تشکیل می شوند و در صورت استعمال سیگار، رشد اندام ها مختل و جنیـن با عقب ماندگی مواجه می شود.(مجله بیتوته،۲۸ شهریور ۸۸)

تمامی موارد ذکر شده در بالا یک عزم جدی و بسیج عمومی در جهت مبارزه با معضل قلیان و پاکسازی سفره خانه ای سنتی از این معضل را می طلبد.

ادامه دارد…

نویسندگان:

علیرضا قربانی ، دکتری تخصصی در علوم اجتماعی، عضو هئیت علمی دانشگاه پیام نور

محمدرضا نادری ، کارشناس علوم اجتماعی

انتهای پیام/