به گزارش خبرنگار گروه اقتصادی پایگاه خبری تحلیلی «گلستان ما»؛ استان گلستان، این نگین سرسبز شمال ایران که در دامنه رشته‌کوه‌های البرز و همسایگی با دریا خزر واقع شده، در یک تناقض تاریخی و بغرنج گرفتار آمده است: بحران تنش آبی. باوجود برخورداری از رودخانه‌های متعدد و رطوبت ذاتی منطقه، گلستان به طور غریبی یکی از محدود استان‌هایی است که بخش عمده آب شرب خود را از منابع زیرزمینی تأمین می‌کند؛ منابعی که دهه‌هاست بیش از توان تجدیدپذیری خود مورد بهره‌برداری قرار گرفته‌اند.
سالیان دراز است که دولت‌ها یکی پس از دیگری وعده داده‌اند که با اجرای طرح‌های بزرگ، این چالش تاریخی را مرتفع سازند، اما واقعیت برای مردم همچنان پابرجاست.
هر سال با ورود به پیک مصرف در فصول بهار و تابستان، صدای قطع مکرر آب شرب، رنج دیرینه شهروندان شده و متأسفانه این قطعی‌ها گاهی تا فصل زمستان نیز تداوم می‌یابد.
حل چالش تنش آبی آزمونی سخت برای استاندار گلستان
اکنون، با روی کار آمدن استاندار طهماسبی، مردم نگاهی امیدوارانه به حل این معضل ریشه‌دار دارند. درحالی‌که شاهد حل برخی چالش‌های ۳۳ساله استان بودیم، اکنون انتظار می‌رود که بحران آب به‌عنوان مهم‌ترین و حیاتی‌ترین اولویت کاری استاندار قرار گیرد.
پروژه‌های راهبردی حل‌کننده، خود نمادی از این تعلل تاریخی هستند؛ سد نرماب با عمر اجرایی حدود ۱۸ سال، و طرح شیرین‌سازی آب دریای خزر که نزدیک به یک دهه است در حد طرح باقیمانده و فاز عملیاتی نیافته است.
افزون بر این، برنامه مدونی برای جایگزینی خطوط فرسوده آب شرب که عمر برخی از آن‌ها به بیش از ۴۰ سال می‌رسد، همچنان به‌وضوح دیده نمی‌شود.
حل این گره کور آبی، آزمون بزرگی برای دولت فعلی و استاندار در تأمین آسایش و پایداری زندگی مردم گلستان خواهد بود.
تقویت اعتبارات در سطح ملی
مدیران ارشد حوزه آب‌وفاضلاب کشور نیز از شرایط بغض رنج مشکلات تنش آبی استان آگاه هستند و در سفری که هاشم امینی، مدیرعامل شرکت مهندسی آب‌وفاضلاب کشور داشت به برخی از این مسائل اشاره شد و هاشمی پاسخ داده که برای حل این بحران‌ها در بودجه سال ۱۴۰۴ اعتباری بالغ بر هزار میلیارد تومان برای توسعه طرح‌های آب شرب و فاضلاب در گلستان پیش‌بینی شده که بخش قابل‌توجهی از آن به پروژه‌های روستایی و محرومیت‌زدایی اختصاص‌یافته است.
مدیرعامل شرکت مهندسی آب‌وفاضلاب در بازدید از پروژه در حال ساخت آب‌شیرین‌کن شهر مرزی کُرَند نیز از آغاز عملیات اجرایی این طرح بااعتبار ۱۵۰ میلیارد ریال ظرف دو ماه آینده خبر داد.
همچنین هاشمی یادآور شده که عملیات اجرایی این پروژه بااعتبار ۵ میلیارد تومان آغاز می‌شود تا آب پایدار به بیش از ۳۶ هزار مشترک روستایی شهرستان گنبدکاووس برسد.
اما حل بحران آبی گلستان نیاز به یک نگاه عمیق و راهبردی دارد، مهم‌ترین مسئله استان سد نرماب و سد میرداماد است که بتواند وابستگی این استان را به منابع آبی کمتر کنند همچنین در کنار این مسائل موضوع شیرین‌سازی آب دریا که پیش‌ازاین مجوزات لازم را دریافت کرده می‌تواند مرهمی بر زخم خشک‌کامی گلستانی‌ها باشد.
در این راستا علی‌اصغر طهماسبی تأکید کرده که در برخی از نقاط شهری و روستایی استان گلستان با تنش آبی مواجه هستیم و برخی از روستاهای نوار مرزی از نعمت آب شرب محروم هستند.
وی تصریح کرد: مدیرعامل شرکت مهندسی آب‌وفاضلاب کشور و هیئت همراه عصر امروز به‌منظور بررسی مسائل و چالش‌های حوزه آب شهری و روستایی به گلستان سفر کردند و آخرین وضعیت آب شرب و فاضلاب استان موردبررسی قرار گرفت، اجرای شبکه فاضلاب در استان و برخی از شهرهای گلستان به‌کندی پیش رفته و به طور میانگین کمتر از ۲۲ درصد در حدود ۲۰ سال گذشته پیشرفت داشته است.
وی ادامه داد: علی‌رغم محدودیت منابع مالی در کشور، مدیرعامل شرکت مهندسی آب‌وفاضلاب کشور در سفر خود به گلستان، مبلغ ۳۲۰ میلیارد تومان از محل بودجه ۱۴۰۴ برای رفع مشکلات و تکمیل پروژه‌های شبکه فاضلاب در گنبدکاووس، آزادشهر، علی‌آبادکتول و رامیان و دیگر مناطق گلستان تخصیص دادند.
طهماسبی گفت: استحصال آب در گلستان از طریق آب‌های زیرزمینی است و در جلسه قبل این جلسه با یکی از هلدینگ‌های سرمایه‌گذاری، قرار است پروژه آب‌شیرین‌کن در نوار مرزی و استان اجرا شود.
چالش منابع آب در پاییز جدی‌تر شد
مدیرعامل آب منطقه‌ای استان گلستان در گزارشی در گفتگو با گلستان ما اعلام کرد که وضعیت منابع آب استان گلستان در مهرماه سال جاری با چالش‌های جدی مواجه است.
وی افزود: اگرچه میزان بارش‌ها در استان نسبت به سال گذشته ۱۸.۸ درصد افزایش‌یافته، اما این افزایش نتوانسته است تأثیر مثبتی در بهبود وضعیت منابع آبی داشته باشد. در واقع، کاهش‌های قابل‌توجه در جریان رودخانه‌ها و ذخایر آبخوان‌ها و سدها، وضعیت نگران‌کننده‌ای را در استان رقم زده است.
ایرج حیدریان در ادامه توضیح داد: بر اساس اطلاعات ایستگاه‌های آب‌سنجی، جریان رودخانه‌ها در حوضه‌های مختلف استان نسبت به دوره شاخص ۵۴ساله کاهش‌های قابل‌توجهی را تجربه کرده است، برای مثال، در حوضه قره‌سو ۳۵.۹ درصد، در حوضه گرگانرود ۷۷.۷ درصد، در حوضه خلیج گرگان ۵۲.۴ درصد و در حوضه اترک ۱۰۰ درصد کاهش جریان داشتیم. این کاهش‌ها به طور مستقیم بر منابع آبی و تأمین آب شرب و کشاورزی استان تأثیر گذاشته است.
کاهش ذخیره آبخوان‌ها و سدها
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای گلستان به وضعیت ذخیره آبخوان‌ها اشاره کرد و گفت: ذخیره آبخوان‌های کم‌عمق استان در مهرماه نسبت به متوسط ۲۴ سال گذشته ۲۵۷.۳ میلیون مترمکعب کاهش داشته است. همچنین ذخیره آبخوان‌های عمیق استان نسبت به دوره درازمدت ۱۱۹.۹ میلیون مترمکعب کاهش نشان می‌دهد.
وی افزود: حجم آب موجود در سدهای بزرگ مخزنی استان نیز در انتهای مهرماه به ۷.۳۸ میلیون مترمکعب رسیده که معادل تنها سه درصد از حجم کل سدهای بزرگ مخزنی استان است. این میزان نسبت به سال گذشته کاهش ۱۰.۵۳ درصدی داشته است.
وی ابراز داشت: در جلسات اخیر با ابراهیم‌نیا رئیس امور آب و کشاورزی و محیط‌زیست سازمان برنامه‌وبودجه کشور، موضوعات مختلفی در خصوص تأمین و افزایش اعتبارات طرح‌های عمرانی استان گلستان مطرح شد که از جمله این اقدامات می‌توان به درخواست اصلاح فصول اعتبارات موافقت‌نامه‌ها به‌منظور تسریع در اجرای طرح‌های عمرانی، به‌ویژه سد نرماب، اشاره کرد.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای گلستان ادامه داد: همچنین پیگیری‌های لازم برای اخذ مجوز ماده ۲۳ طرح‌های کنترل سیل و خطوط انتقال آب حاصل از شیرین‌سازی آب دریا، بازنگری طرح‌های در دست اجرا و نیز افزایش سقف ماده ۵۶ (فاینانس داخلی) برای طرح آبرسانی به نوار مرزی استان انجام شده است.
حیدریان خاطرنشان کرد: در راستای بهبود وضعیت منابع آب، تقویت اعتبارات طرح‌های سد و شبکه آبرسانی و نیز طرح‌های کنترل سیلاب در دستور کار قرار گرفت و مجوز ماده ۲۳ قانون الحاق برای مطالعه و اجرای علاج بخشی سدهای بوستان و گلستان نیز از جمله موضوعاتی است که درخواست شده است.
وی تأکید کرد: سهم یک‌سوم سازمان برنامه‌وبودجه کشور در قالب مجوز خرید تضمینی آب جهت اجرای طرح شیرین‌سازی آب دریای خزر در سال اول، همچنین درخواست مبلغ ۲۵ هزار میلیارد ریال به‌منظور تأمین حجم ۳۰ میلیون مترمکعب آب از دیگر مواردی است که مورد پیگیری و درخواست ماست که با تحقق این اعتبار، گام مهمی در تأمین پایدار آب شرب و توسعه استان گلستان برداشته خواهد شد.
حیدریان بر ضرورت مدیریت مصرف و تکمیل پروژه‌های راهبردی تأکید و اظهار کرد: در دهه ۷۰ حجم کل آب‌های تجدیدپذیر ایران حدود ۱۳۰ میلیارد مترمکعب برآورد می‌شد، اما این رقم اکنون به حدود ۹۰ میلیارد مترمکعب کاهش‌یافته و تغییرات اقلیمی، کاهش نزولات جوی و افزایش دمای زمین، ما را مجبور کرده که خود را با شرایط جدید سازگار کنیم.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای گلستان گفت: به همین دلیل شرکت آب‌وفاضلاب سرانه مصرف آب شهری را از ۲۳۰ لیتر به ۱۵۰ لیتر در شبانه‌روز کاهش داده تا با مدیریت مصرف، نیاز شهرهایی مانند گرگان تأمین شود بااین‌حال، قطعی برق همچنان تهدیدی جدی برای پایداری شبکه آبرسانی است.
رئیس شورای هماهنگی آب و برق استان در بخش دیگری از سخنانش به پروژه سد نرماب اشاره و اظهار کرد: اگر ساخت سد نرماب قرار بود فقط با منابع عمومی دولت انجام شود، طبق برآوردها ۵۲ سال طول می‌کشید تا تکمیل شود؛ اما با ورود قرارگاه خاتم‌الانبیا، سرمایه‌گذاری و توان اجرایی آن، بدنه سد به طور کامل به پایان رسیده است.
وی با اشاره به ابعاد اجتماعی و انسانی این پروژه افزود: سد نرماب تنها یک پروژه عمرانی نیست و ما مجبور بودیم به طور هم‌زمان اسکان مجدد اهالی روستاهای بالادست را انجام دهیم، زمین‌های کشاورزی را خریداری کرده و خانه‌های جدید برای مردم بسازیم؛ حتی جابه‌جایی یک قبرستان و سه مزار شهید نیز بخشی از مسئولیت ما بود که با راهنمایی نماینده ولی‌فقیه در استان و رعایت شأن و حرمت شهدا و خانواده‌هایشان انجام شد.
حیدریان ادامه داد: اکنون منتظر تکمیل خرید زمین‌ها و خانه‌های باقیمانده در روستای جنگل‌ده بالا هستیم تا آبگیری سد آغاز شود. این سد ظرفیت تأمین آب شرب برای ۵۳۵ هزار نفر از جمعیت استان را دارد و با بهره‌برداری از آن، فرصت احیای منابع آب زیرزمینی فراهم خواهد شد. وی تأکید کرد: تجربه سد نرماب نشان داد که استفاده از توان نهادهای اجرایی توانمند، مانند قرارگاه خاتم‌الانبیا، می‌تواند پروژه‌های بزرگ را در مدت‌زمان کوتاه به نتیجه برساند.
حیدریان با هشدار نسبت به آینده منابع آبی گفت: اگر در بخش کشاورزی همچنان به کشت محصولات پرآب‌بر مانند برنج، چغندرقند و صیفی‌جات ادامه دهیم، خود و منابع آبی کشور را نابود می‌کنیم. باید با طبیعت سازگار شد و از روش‌های نوین آبیاری و کشت کم‌مصرف بهره برد.
وی در پایان اضافه کرد: برای کاهش هدررفت شبکه و ارتقای بهره‌وری، نیاز به سرمایه‌گذاری و آموزش همگانی داریم و اگر مصرف بهینه شود، شرایط نسبت به امروز به‌مراتب بهتر خواهد شد.
کاهش هدررفت آب با نشت‌یابی
ابوالفضل رحیمی نیز در گفتگو با «گلستان ما» تأکید کرد که در راستای افزایش بهره‌وری منابع تأمین آب و پایداری تأمین شرب شهروندان، بهسازی ۴۵ حلقه چاه و همچنین ویدئو متری ۹۰ حلقه چاه در دستور کار شرکت قرار گرفته است.
مدیرعامل شرکت آب‌وفاضلاب گلستان با اشاره به تلاش‌های صورت‌گرفته در راستای مدیریت هوشمند شبکه و کاهش پرت آب یادآور شد: در ۶ماهه نخست امسال نشت‌یابی ۲۱ هزار و ۲۰۹ رشته انشعابات مشترکین، نشت‌یابی ۴۲۷ کیلومتر شبکه توزیع و خطوط انتقال آب و همچنین شناسایی و مرئی سازی ۱۲۵ دستگاه شیرآلات مفقودی خطوط انتقال از دیگر فعالیت‌های صورت‌گرفته است.
رحیمی بیان کرد: تعویض و استانداردسازی ۸۷۰ رشته انشعاب آب مشترکین، تعویض و ۷۱۴۱ دستگاه کنتور خراب مشترکین و همچنین شناسایی ۲۶۰ رشته انشعاب غیرمجاز از دیگر اقدامات مهم صورت‌گرفته است.
همچنین سفر اخیر رئیس مجلس شورای اسلامی به استان گلستان و دستورات ویژه‌ای که محمدباقر قالیباف برای استان صادر کرده نوید آن را می‌دهد سایه بحران کم‌آبی در استان کمتر شود؛ ولی باید دید از این فرصت‌ها استان چگونه بهره خواهد گرفت و تا چه میزان این وعده‌ها عملیاتی می‌شود.
انتهای خبر/
نظرات
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط خبرگزاری گلستان ما در وب سایت منتشر خواهد شد
پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد