1398-06-16 11:32
646
0
65330
تاریخ‎نگار برجسته استان گلستان تاکید کرد؛

تکایای استرآباد در خطر نابودی/ ضرورت ثبت ملی تکایای استرآباد گرگان

تاریخ‎نگار برجسته استان گلستان گفت: تکایای استرآباد ما جزو تکیه‎های منحصر به فرد جهان تشیع و جهان اسلام است و باید به ثبت ملی برسد و نباید اجازه دهیم که از بین برود.

به گزارش گلستان ما، «غلامرضا خارکوهی» در این خصوص در گفت‎وگو با خبرنگار گلستان ما می‎گوید: مراسم‎ها که در سوگواری‎های حسینی برگزار می‎شود سابقه تاریخی دارد ولی یک نکته را نباید فراموش کرد که مراسم عزاداری از حدود 400 سال پیش مرسوم شده است و قبل از آن این مراسم‎ها به شکل مخفیانه برگزار می‎شد.

تاریخ‎نگار برجسته استان گلستان ادامه داد: از دوران پیامبر(صلی الله علیه و آل وسلم) تا یک هزار سال پس از آن این منطقه غالباً تحت سلطه حاکمان مخالف اهل‎البیت(علیهم‎السلام) بود و شیعیان به هیچ عنوان برای برگزاری شعائر اسلامی و مناسک مذهبی آزاد نبودند.

خارکوهی تاکید کرد: در دوران قبل از صفوی اگر فردی در کوچه‎ها مدح برای اهل البیت(علیهم‎السلام) می‎خواند برخی حاکمان زبان آن را می‎بریدند تا در وصف اهل‎البیت(علیهم‎السلام) و امام حسین(علیه‎السلام) کسی دیگر مداحی نکند.

وی بیان کرد: در آن زمان علمای شیعه را تحت عنوان رافضی دست و پاهای آنها را قطع می‎کردند و به جرم آنکه وی مدافع فرهنگ اهل البیت(علیه‎مالسلام) است شکنجه می کردند و به شهادت می‎رساندند در آن دوران مناسکی اگر برگزار می‎شد غالباً به شکل مخفیانه و در سطح منازل بود.

تاریخ‎نگار برجسته استان گلستان یادآور شد: پس از روی کار آمدن صفویان چون مذهب رسمی ایران شیعه شد شیعیان احساس آزادی و آرامش بیشتری داشتند و از آن پس بود که مناسک و مراسم عزاداری امام حسین(علیه‎السلام) در استرآباد رایج شده و توسعه یافت و عزاداری امام حسین(علیه‎السلام) در حسینه و تکیه‎ها مراسم سوگواری برگزار می شدو با آیین‎های خاص زنجیر زنی، سینه‎زنی، چوب دست، شبیه خوانی، تعزیه خوانی طوق گردانی و ... سوگواری می‎کردند.

11 تکیه در گرگان پس از دوره صفوی احداث شد

خارکوهی اذعان کرد: یکی از کارهای مهم در دوران صفویان و پس از آن در استرآباد احداث 11 تکیه بزرگ بود که این تکایا در محلات قدیمی و اصلی شهر با کمک مردم احداث شد.

وی گفت: این تکایا شامل پاسرو، نعلبندان، میدان عباسعلی، تکیه شاهزاده قاسم(علیه‎السلام)، درب نو، تکیه سبزه مشهد، تکیه دوشنبه‎ای، میخچه گران، تکیه سرپیر، تکیه دباغان ، تکیه میرکریم بود.

تاریخ‎نگار برجسته استان گلستان بیان کرد: این تکایا حدود 200 تا 300 سال پیش در گلستان احداث شده و هر کدام از این تکایا در دو طبقه مربعی شکل ساخته شده است، این تکایا محوطه بزرگی دارد و در آن محوطه مردم برای سینه زنی، تعزیه خوانی، طوق گردان و آیین‎های نمایشی دیگر تجمع می‎کردند.

خارکوهی افزود: در اطراف این محوطه مربعی شکل غرفه‎هایی وجود دارد که هر یک متولی خاصی داشته و از محل موقوفات و نذرهایی که در ایام محرم و صفر مردم در نظر می‎گرفتند اطعام نذری بین مردم توزیع می‎شد.

تکایای استرآباد ثبت ملی شود؛ میراث تشیع استرآباد در خطر نابودی

وی تصریح کرد: تکایای استرآباد ما جزو تکیه‎های منحصر به فرد جهان تشیع و جهان اسلام است و باید به ثبت ملی برسد و نباید اجازه دهیم که از بین برود.

تاریخ‎نگار برجسته استان گلستان تاکید کرد: متاسفانه به دلیل گذر زمان و نحوه نگهداری برخی از این تکایا تخریب شدند و حالت طبیعی و تاریخی خود را از دست دادند، بخشی از تکیه پاسرو در خطر نابودی قرار دارد و تکیه دباغان نیز همینطور خسارت دیده و نیاز است میراث فرهنگی و نهادهای مذهبی مانند اداره کل اوقاف به این تکایا نظارت بیشتری داشته باشند.

خارکوهی گفت: این تکایا علاوه بر میراث تاریخی و فرهنگی، میراث تشیع نیز محسوب می‎شوند، برخی افراد سودجو و متولیانی که تعهد قدیم را ندارند و تنها به دنبال جمع آوری ثروت هستند از آنجایی که این تکایا در محل‎های تجاری شهر واقع شده است به دنبال تغییر فضای کاربردی آن هستند.

وی یادآور شد: اگر مراقبت لازم اتفاق نیفتد این تکایا از حالت فرهنگی خارج می‎شود و گرچه اغلب متولیان این تکایا به خوبی وظیفه خود را انجام دادند و به شکل سنتی و تاریخی این تکایا را حفظ کردند ولی نیاز است که به این تکایا توجه و نظارت بیشتری شود.

تاریخ‎نگار برجسته استان گلستان متذکر شد: در گذشته که گرگان آستراباد نامیده می‎شد افرادی که در هیئت‎ها حضور می‎یافتند با خلوص بیشتر و بی‎ریاتر وارد مراسم سوگواری حسینی می‌شدند نه اینکه مثل برخی از متولیان امروز درب تکیه را به روی مردم ببندند و تنها از چند نفر از دوستان و آشنایان خود پذیرایی کنند و این خلاف سنت اباعبدالله الحسین(علیه‎السلام) است.

خارکوهی گفت: در گذشته یک بدحجاب هم در تکایا حضور نداشت ولی امروزه گاهی در برخی تکایای سطح شهر بانوان بدحجاب حضور پیدا می‎کنند که این نوع پوشش در شان عزاداران حسینی نیست.

در عزای حسینی شهر دارالمومنین در گذشته بی‎حجاب نبود

وی خاطرنشان کرد: اگر در گذشته گرگان را دارالمومنین می‎خواندند یک نفر بد حجاب در این مراسمات حضور نداشت و با پوشش مناسب و با عفت و اعتقاد پا به مراسم حسینی می‎گذاشت.

تاریخ‎نگار برجسته استان گلستان تاکید کرد: در گذشته طوق‎های چند صد کیلویی و آهنی وجود نداشت و این طوق‎ها ارزش معنوی ندارد، برخی طوق‎ها را در گرگان مشاهد می‎کنیم که 10 متر عرض آن است و حتی برای حمل آن از چهار چرخ استفاده می‎شود.

طوق‎های چند صدکیلویی مبنای تاریخی ندارد

خارکوهی افزود: علم‎های چند صد کیلویی مبنای تاریخی ندارد، از دیرباز طوق بندان در محلات گرگان از شب سوم تا شب هفتم محرم برگزار می‎شد و این اقدام قبل از نماز مغرب و عشاء انجام می‎شد و طی مراسم خاص طوق در این ایام در محل عزاداری نصب می‎شود.

وی تصریح کرد: مراسم طوق بندان امروزه کمرنگ شده و برخی اماکن وسایل طوق را به درستی نگهداری نمی‎کنند و احترام لازم به این ابزار نمادین عزاداری گذاشته نمی‎شود.

این تاریخ نگار برجسته استان گلستان یادآور شد: در گذشته مردم پای طوق و یا محل طوق بندان در عصر روزی که بنا بود طوق بسته شود جمع می‎شدند و عزاداری و نوحه خوانی می‎کردند و به صورت دسته سینه‎زنی در محلات قدیمی به حرکت در می‎آوردند.

خارکوهی ابراز کرد: طوق‎ها یک علم برنجی بود و حدود پنج متر طول داشت و پارچه‎های سیاه و کبود و پرچم الله اکبر و یا حسین(علیه‎السلام) و به این طوق بسته می‎شد و آنقدر سبک بود که یک نفر آن را بر روی دوش خود به راحتی حمل می‎کرد و برخی نیز نذر داشتند روسری مشکی و یا پارچه مشکی به این علم‎ها می‎بستند.

وی با بیان اینکه طوق‎های چند صد کیلویی به دوره پهلوی دوم بر می‎گردد و بیشتر یک حالت رقابت و نمایشی در آن زمان داشته است، افزود: در گذشته پهلوان‌ها این علم‎ها را در محلات و تکایا می گرداندند و این کار یک حرکت نمایشی به‎شمار می‎رفت اما مبنای تاریخی و مذهبی در تاریخ عاشورا ندارد.

وجود طبل‎های متعدد در شان عزاداری حسینی نیست

تاریخ‎نگار برجسته استان گلستان افزود: در دسته‎های عزاداری گرگان با انبوهی از طبل‎ها مواجه هستیم و این میزان طبل شانیت عزاداری مراسم حسینی را زیر سوال می‎برد و محتوای عزاداری را کاهش می‎دهد.

خارکوهی بیان کرد: مراسم عزاداری ابا عبدالله(علیه‎السلام) مثل دیگر جریان‎های اجتماعی نیاز به پالایش دارد.

وی در پایان یادآور شد: «ذوالجناح گردانی» یکی از مراسمات منسوخ شده عزاداری حسینی در گرگان است و برخی دیگر از مراسمات مانند «دست چک‎چکی »نیز در این ایام برگزار می‎شد که با گذشته زمان منسوخ شده است.

تاریخ‎نگار برجسته استان گلستان همچنین گفت: مراسم«پامنبری» از دیرباز در گرگان برگزار می‎شود و «قرمه سبزی» در پامنبری‎ها توزیع می‎شد، نیاز است مراسم پامنبری حمایت بیشتری شود و اداره اوقاف از نظر اقتصادی منازلی که پامنبری را در سنوات گذشته برگزار می‎کنند حمایت کند.

انتهاي پيام/

نظرات

دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط خبرگزاری گلستان ما در وب سایت منتشر خواهد شد

پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد

© کپی بخش یا کل هر کدام از مطالب گلستان ما با ذکر منبع امکان پذیر است.